Staatssecretaris Halbe Zijlstra neemt onze uitnodiging aan!

Op 15 oktober, één dag na zijn benoeming tot staatssecretaris voor cultuur, nodigde ik Halbe Zijlstra uit voor een kennismaking met ons werkveld. En om dat voor te bereiden kwam een groot aantal enthousiaste mensen in Utrecht bij Cultuurnetwerk Nederland bij elkaar .
In zijn beleid gaat het Zijlstra om één ding: de kwaliteit. Iedereen moet volgens hem een kans krijgen, zonder dat iedereen per se hetzelfde niveau hoeft te bereiken. En dat, schreven we hem, geldt ook kinderen en jongeren als het gaat om actieve deelname aan kunst en cultuur. Hoe wij jonge mensen die kansen kunnen bieden en waarom het belangrijk is daar zo vroeg mogelijk mee te beginnen, willen wij aan onze staatssecretaris laten zien.

Gisteren hoorde ik van mijn contactpersoon bij het ministerie van OCW dat de staatssecretaris met plezier ingaat op onze brief van 4 november. Hij heeft wel wat minder tijd dan wij voorstelden, maar in zijn agenda is voor komend jaar maart rekening gehouden met deze afspraak. We spreken ergens tussen Den Haag en Utrecht met hem af en laten hem dan voorbeelden zien en beleven van kunst en cultuur op en rondom de school.

Rekening houdend met onze eerdere ideeën stel ik me zo voor dat we hem op een of meer scholen een beeld geven van activiteiten die daar georganiseerd worden – of al georganiseerd zijn - op het terrein van kunst- en cultuureducatie. Dat betekent dat we gewoon laten zien wat kinderen en jongeren leren, wat de scholen aan kunst en cultuur doen, (leerkrachten, vakdocenten, ICC'ers en cultuurcoördinatoren), waarom ze dat doen, en met wie zij hiervoor samenwerken, zoals kunst- en cultuurinstellingen, kunstenaars, BIK'ers, combinatiefunctionarissen, centra voor de kunsten, provinciaal ondersteunende instellingen, lerarenopleidingen en de lokale overheid. Dit moet natuurlijk verder uitgewerkt worden, en het kan aangevuld en toegelicht worden met bijdragen uit andere delen van het land.

Mocht je al meer ideeën hebben, reageer dan op LinkedIn in de groep netwerk cultuureducatie, dan kunnen we daar alvast rekening mee houden. En: mooie feestdagen, een goede jaarwisseling, en een moedig en creatief nieuw jaar!


Zie voor reacties op en discussie over toezegging werkbezoek staatssecretaris op LinkedIn-Netwerk Cultuureducatie.

Onderwijs in de kunsten als sleutel voor 21ste eeuwse vaardigheden

De door minister Van Bijsterveldt aangekondigde onderwijshervorming in het voortgezet onderwijs sluit volgens haar aan bij de ambitie van het kabinet om Nederland te brengen naar de top vijf van kenniseconomieën in de wereld. En een succesvolle kenniseconomie kenmerkt zich volgens de minister door een hoog niveau van beheersing van kennis en zogenaamde (sleutel)vaardigheden. Maar wat zijn dan die (sleutel)vaardigheden? Leren jongeren deze bij taal en wiskunde? Vaardigheden als analyseren, redeneren en communiceren die aan bod komen bij deze vakken, moet iedereen vanzelfsprekend beheersen om toe te kunnen passen in studie en beroep. Maar zorgt een grotere tijdsinvestering in deze vakken ook voor een zwengel aan de kenniseconomie? Of zijn taal en rekenen enkel randvoorwaarden, niet meer en niet minder?!
Naar mijn idee zijn innovatief denken en het creatief oplossen van problemen de belangrijkste vaardigheden in een kenniseconomie. Creatief werk krijgt ook steeds grotere economische waardering. In het onderwijs zijn de kunstvakken (beeldend, dans, muziek en drama) bij uitstek de plek waar creativiteit bloeit en 'out of the box' denken wordt aangespoord. Uit recent verschenen vergelijkend Europees onderzoek (DICE) blijkt dat bijvoorbeeld drama-educatie in het voortgezet onderwijs een positief effect heeft op maar liefst vijf van de acht (sleutel)vaardigheden voor levenslang leren: beheersing van de taal; leren hoe te leren; sociale en burgerschapscompetenties; ondernemerschap en cultureel uitdrukkingsvermogen.

De inhoud van ons onderwijs moet dan ook niet beperkt worden door een eenzijdige focus op taal- en rekenvaardigheden. Volgens mij vormt juist onderwijs in de kunsten de sleutel voor het aanleren van allerlei 21ste eeuw vaardigheden als kritisch en interdisciplinair denken, samenwerken en allerlei nieuwe vormen van geletterdheid. Vaardigheden die overdraagbaar zijn naar andere vakken maar die ook buiten school in een competitieve wereldwijde kenniseconomie van levens(lang)belang zijn.

Koning Winter

Het is zover! Nederland kent bar winterweer met sneeuw, een ijzige wind, bevroren en gladde straten en 's nachts temperaturen ver onder nul. Het lijkt Finland wel!

In Nederland is de meteorologische winter nog niet begonnen, maar de culturele winter wel en die zet stevig in. En in Finland? In Finland is het hoogzomer voor cultuur. De komende jaren besteedt de overheid daar zelfs meer geld aan cultuur dan voorheen. Het recht op een toegankelijke bibliotheek voor iedereen is in de Grondwet verankerd en niet Eindhoven, maar Helsinki timmert aan de weg als Design Hoofdstad 2012.

Om warm te worden nemen wij Nederlanders een kopje chocolademelk of een Beerenburger, maar wat doen de Finnen? Zij komen in beweging met het Cultural Fitness Project. Dit vrolijke project is een landelijk samenwerkingsproject op het gebied van cultuurparticipatie. Het doel is om het leven van de deelnemers te verbeteren door middel van cultuur. Wist je dat het voldoende is om je culturele conditie op peil te houden met slechts drie maal per week een half uur cultuur? Het project is laagdrempelig en je kunt meedoen onafhankelijk van je niveau. Mocht je al een ervaren cultuurbeoefenaar zijn en meer willen zweten, dan kies je voor een moeilijker niveau. Het project is zeer omvangrijk met meer dan 500 deelnemende instellingen. De culturele Fitness Pas is al aan honderdduizenden mensen aangereikt.

In Nederland lijkt de winter lastig te stoppen. Zou een Cultural-Fitness-viering elk jaar de waardering van de overheden voor cultuurparticipatie verhogen en de culturele zomer doen terugkeren?

Van Bijsterveldt heeft in ieder geval al plannen om het onderwijs meer in te zetten op kernvakken om leerprestaties te verhogen. Dat is goed nieuws, want vakken als beeldende vorming en muziek zijn kernvakken en maken al meer dan honderd jaar deel uit van het basis- en voortgezet onderwijs in Nederland, maar ook in Finland. En ze helpen blijkbaar ook de andere schoolvakken vooruit. Cultureel fit Finland staat in de ranglijsten van de PISA-scores een stuk hoger dan Nederland. Dus vooruit met de kunstvakken en de Cultuurkaart in welk onderwijssysteem dan ook!

Kijk en vergelijk
Culturele Fitness Brochure

Samen werken aan toekomstbestendige kunst- en cultuureducatie

Vorige week heb ik namens onze LinkedIn groep Netwerk Cultuureducatie staatssecretaris Halbe Zijlstra uitgenodigd om kennis te maken met ons werkveld. Het voorstel is een werkbezoek in de vorm van een estafette langs verschillende locaties in ons land. Per plek wordt de staatssecretaris begeleid door afwisselende personen uit het veld, zoals docenten, kunstenaars, cultuurcoördinatoren, leerlingen, cursisten of educatief medewerkers van culturele instellingen. Zo kan hij zelf zien en meemaken hoe kinderen en jongeren met kunst en erfgoed bezig zijn, op school én in hun vrije tijd. Ook krijgt hij een direct en persoonlijk beeld van de landelijke cultuureducatieve infrastructuur en wat daar gerealiseerd wordt. En dat is heel veel!
Last but not least: hij ziet in dat kunst- en cultuureducatie bijdraagt aan de persoonlijke ontwikkeling van iedereen, van belang is voor de ontplooiing van zelfbewustzijn en burgerschap, en voor de groei van creativiteit en denkvermogen.

Wij hebben de staatssecretaris ook aangeboden hem bij te staan bij zijn planvorming voor cultuureducatie en cultuurparticipatie. Een belangrijke bijeenkomst daarvoor is de werkconferentie Kunst- en cultuureducatie - samen werken aan toekomstbestendige organisaties die Kunstconnectie, Cultuurnetwerk Nederland, Kunstfactor en het Fonds voor Cultuurparticipatie op 13 december aanstaande organiseren, in samenspraak met VNG (gemeenten) en IPO (provincies). Wat is het overheden waard om ook in de toekomst kunst- en cultuurbeoefening in stad en regio overeind te houden? De ene stad bezuinigt, de andere (zoals Heerlen) doet er nog een schepje bij. Wat zijn de argumenten voor het een of het ander? Welke visie steekt er achter en welke mogelijkheden ziet het werkveld?
Wilt u meepraten en meedenken? Dat kan! Hier en op LinkedIn, of voor bestuurders of beleidsmakers op de conferentie van 13 december.

En let op! Op 13 december is ook de behandeling in de Kamer van de cultuurbegroting.