vrijdag 28 januari 2011

For all the kids watching at home


Wie kent Robocop nog? Uit welke film komt het citaat: 'I'll be back'? En wie heeft zich weleens voorgesteld met: 'Bond. James Bond', compleet met het typerende gebaar? De film Robocop is uit 1987 en de citaten komen uit The Terminator (1984) en Dr. No (1962). De films zijn al wat ouder, maar de beelden en acties staan nog steeds helder op mijn netvlies. De kracht van bewegend beeld en de rol van de film als een populair medium zijn enorm, dat is duidelijk, maar waar ontmoeten film en onderwijs elkaar?

Deze week stond bol van nieuws over filmeducatie en media-educatie. Woensdag begon het
Filmfestival in Rotterdam met een educatief programma voor het onderwijs. Daarbij wordt zelfs aan de kleinste kinderen gedacht met het Not Kidding programma. Op de NOT lanceerde EYE Film Instituut Nederland de Doorlopende Leerlijn Mediawijsheid, ontwikkeld voor kinderen vanaf groep 1 tot en met de laatste klassen van het voortgezet onderwijs. Ook reikte EYE deze week de Filmeducatieprijzen 2010 uit aan Filmhuis Rialto, Stichting BROET, Cinekid, Christelijk Gymnasium samen met Filmtheater ’t Hoogt (Utrecht) en DUS media & design.

Filmeducatie en media- educatie in relatie tot mediawijsheid, daar heeft het onderwijs tegenwoordig beslist oog voor. Wij publiceerden onlangs in de reeks
Zicht op… het themanummer over filmeducatie. Hierin zet Brit Thomassen van EYE in een uitgebreid artikel een aantal belangrijke elementen van filmeducatie op een rij. In het onderwijs kan film als didactisch middel worden ingezet en Brit noemt als voorbeelden de film als historische bron of als een onderdeel binnen de kunstvakken. Filmeducatie als leerstrategie biedt ook een opstap naar praktische toepassingen waarmee leerlingen inzicht ontwikkelen in hun mediagebruik – en dus mediawijs worden. Uit dit alles blijkt dat media-educatie en kunsteducatie elkaar steeds dichter lijken te naderen. En in Cultuur+Educatie nummer 26 over Media+Kunst+Educatie schetsen vijf deskundigen wat deze ontwikkeling betekent voor het onderwijs.

Hoe groot de impact van film ook is, filmeducatie is niet speciaal bedoeld om te zorgen dat leerlingen later op het juiste moment met succes het juiste
filmcitaat gebruiken. Een belangrijk aspect is wel het creatief gebruik van en kritische reflectie op dit medium. En dan is het antwoord 'Stay out of trouble' op de vraag 'Any special message for all the kids watching at home?' lang niet altijd op zijn plaats.

Beroemde citaten uit films
Tips filmeducatie voor bioscopen en filmtheaters op Cultuurplein
Werken met Film PO op Cultuurplein
Werken met Film VO op Cultuurplein
Media-educatie PO op Cultuurplein
Media-educatie vmbo op Cultuurplein

vrijdag 21 januari 2011

I feel good!


Als ik onderzoeken lees die mijn eigen, soms nog onbewuste ideeën of opvattingen bevestigen of ontkennen, ben ik gelijk geboeid. Vooral onderzoekmethodes die gebruikt worden om antwoorden te vinden op de meest simpele en ogenschijnlijk nutteloze vragen, kunnen mij lang bezighouden. Interessant hoe dit soort onderzoek een verklaring geeft voor iets dat we eigenlijk allemaal al wisten, of het tegenovergestelde aantoont van iets dat we met z’n allen jarenlang voor waar hebben gehouden. Afgelopen week las ik weer een paar onderzoeken over een interessant onderwerp: jezelf goed voelen. Niets lijkt tegenwoordig belangrijker dan dat.

Geld (hebben) maakt gelukkig, blijkt uit allerlei onderzoek.
Geld weggeven ook (Dat geeft weer hoop in deze tijden van financiële zorgen om kunst en cultuur!). Ook chocola maakt gelukkig, en gezond, maar dat wisten we allang. Hetzelfde blijkt te gelden voor muziek. Onderzoek laat zien dat luisteren naar je favoriete muziek zorgt voor aanmaak van extra dopamine, een drug die invloed heeft op je gevoel van blijdschap, genot en welbevinden. Hoera! We wisten zelf al dat muziek ons blij maakte, nu weten we ook hoe dat komt. Ongestoord genieten dus. En sport? Maakt sporten ook gelukkig en gezond? Helaas blijkt uit recent onderzoek dat dat niet altijd het geval is. Of je je door te sporten beter gaat voelen is voor een belangrijk deel afhankelijk van je genen. Wat dat betreft is het niet eerlijk verdeeld in deze wereld. Want of je nou veel sport of niet, je voelt je er pas goed door als je daar aanleg voor hebt. Het goede nieuws is dat genieten van je lievelingsmuziek voor iedereen is weggelegd en niet afhankelijk is van je DNA.

Het is duidelijk. Sporten op muziek, terwijl je chocola eet en geld uitdeelt is helemaal het einde. Daarom kregen alle collega's van Cultuurnetwerk Nederland een iPod cadeau ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan van ons expertisecentrum. Zo'n kleintje, dat je aan je shirt kunt klemmen als je er mee gaat sporten. Kijken of het werkt.

vrijdag 7 januari 2011

Mecenas: leren geven aan én om kunst en cultuur


C.Ph.E. Bach begeleidt de fluitspelende Frederik de Grote. ('Fluitconcert in Sanssouci'- Adolph von Menzel).

Een mecenas is iemand die kunst en cultuur beschermt. Naamgever is
Gaius Cilnius Maecenas (70-8 voor Christus), een beroemd vermogend Romeins kunstbeschermer die diende onder keizer Augustus. De eerste mecenas in de geschiedenis zogezegd. Opmerkelijk is dat het mecenaat - de particuliere steun van welgestelde burgers of organisaties - tegenwoordig direct geplaatst wordt tegenover overheidssteun. Dit terwijl de naamgever een belangrijk (cultuur)politiek figuur was. En ook andere mecenassen na hem - zoals de Florentijnse Dei Medici of de Pruisische koning Frederik de Grote – waren behalve vermogend ook machtig.
Mecenaat en overheid gingen dus vaak juist samen. Het ging mecenassen niet alleen om financiële begunstiging, maar ook om 'bescherming' en stimulering.

Stimulering van de deelname aan kunst en cultuur met gemeenschapsgeld is vanzelfsprekend. Net zo goed als dit bijvoorbeeld voor deelname aan onderwijs en sport geldt. Nu de hedendaagse politieke machthebbers deze vanzelfsprekendheid hebben doorbroken, groeit hun belangstelling voor mecenaat, zij het in enge zin: particuliere financiering van de kunsten.
De historische voorbeelden van mecenaat laten echter zien dat de mecenas een (aanzienlijk) deel van zijn vermogen schènkt vanuit een visie op de waarde van kunst en cultuur voor de héle samenleving. En dat een effectief mecenaat een samenspel van publieke en private krachten veronderstelt, vanuit een gedeelde visie op het maatschappelijk belang van kunst en cultuur.

Kunst en cultuur lijken nu primair overgeleverd te worden aan de wetten van de markt. Ik vind het zinvoller de samenleving - met zijn rijke en minder rijke burgers - nauw te betrekken bij het kunst- en cultuurbeleid van overheden. In mijn visie moeten overheden zich blijvend committeren aan het belang van kunst en cultuur en het scheppen van gunstige randvoorwaarden voor een bloeiend kunst- en cultuurklimaat. Zoals: een goede infrastructuur (al dan niet met behulp van private geldschieters) en het stimuleren van de deelname aan kunst en cultuur.

En hoe kan dat beter dan via onderwijs en educatie: zo betrek je alle lagen van de bevolking van jongs af aan bij kunst en cultuur, zorg je voor een gedeelde culturele bagage en vormende ervaringen die bijdragen aan een levenslange belangstelling en betrokkenheid. Dan zullen ook in de toekomst mecenassen blijven opstaan.

Op 10 januari 2011 organiseert
Cultuur-ondernemen een workshop 'Particuliere fondsenwerving: het 8 stappenplan'.
Op 11 januari organiseert
Kunsten'92 de discussiebijeenkomst 'Mecenaat en sponsoring: mogelijkheden en beperkingen' MC Theater - 16.00 - 17.45