vrijdag 24 september 2010

Kunst en cultuur makelen in Overijssel



Het gonst van de verhalen in de cultuurwereld, Over meer mensen die betrokken moeten worden bij kunst en cultuur en over het vergroten van draagvlak hiervoor. Juist in deze politiek roerige tijd. Er zijn cultuuraanjagers, cultuurintendanten, cultuurverkenners, cultuurcoaches, kunstschouwen, urban curators, cultuurscouts, kwartiermakers, community managers én… ook cultuurmakelaars. Zij slagen erin verbindingen te leggen tussen partijen. Slagen deze nieuwe krachten er ook in het draagvlak voor kunst en cultuur te vergroten? Ligt daarin hun meerwaarde?

In Overijssel werd vorige week donderdag duidelijk dat de provincie overtuigd is van de kracht van bemiddelaars. Drie nieuwe provinciale cultuurmakelaars werden in het Havenkwartier in Deventer voorgesteld aan een mooie volle zaal met Overijsselse gemeenten en culturele instellingen. Uit voorbeelden van bemiddeling elders in het land leidt de provincie af dat het werk van cultuurmakelaars van onmiskenbare waarde is voor een stevig cultuurbeleid. Vandaar nu ook de Overijsselse inzet van zulke makelaars om bruggen te bouwen, partijen bij elkaar te brengen en ruimte te bieden voor nieuwe initiatieven.

Dick Buursink verwoordt het donderdagmiddag wat directer en smeuïger. De cultuurmakelaars gaan instellingen en verenigingen ondersteunen om nieuwe dingen te bedenken. Zij denken mee over hoe een organisatie zijn eigen 'clubje' kan verbinden met een ander, over hoe je kunt groeien in waar je mee bezig bent, ook om de aandacht van het publiek te trekken. Kunst en cultuur, zo hoorde ik Buursink zeggen, stelt mensen in staat ervaringen met elkaar te delen. Mensen leren elkaar kennen en laten zichzelf zien. Zowel persoonlijke groei, als het werken aan een betere gemeenschap, aldus Buursink, vinden wij als provincie van belang. Met een directheid, karakteristiek voor mensen uit dat deel van ons land, zegt hij verder: 'over twee jaar moet het resultaat zichtbaar zijn: een cultuurklimaat dat leeft bij de burgers. Mensen moeten enthousiast worden gemaakt om kunst en cultuur te verdedigen, ook in het licht van bezuinigingen.' Dick Buursink, de cultuurgedeputeerde, is in ieder geval al enthousiast én hij is niet eens uit de culturele wereld afkomstig.

Ik vind het een mooie actie, die cultuurmakelaars, zeker als hierdoor het maatschappelijk draagvlak voor kunst en cultuur wordt vergroot.

Nieuwe cultuurfuncties. Een urgente verkenning naar meerwaarde en typologie

vrijdag 17 september 2010

Draagvlak voor kunst en cultuur versterken


Naar het zich laat aanzien gaat een eerste kabinet-Rutte zo'n 20% bezuinigen op kunst en cultuur. Hoe gaat kunst- en cultuurminnend Nederland in het geweer komen tegen aard en omvang van deze bezuinigingen? We kunnen in ieder geval alvast inspiratie opdoen in het buitenland.

In Groot-Brittannië hebben bekende kunstenaars en grote kunstinstellingen zich verbonden aan de campagne Save the Arts. Zij voeren actie tegen de voorgenomen 25% bezuinigingen op de overheidsuitgaven voor kunst. Op de website
http://www.savethearts.org.uk/ verschijnt elke week werk van een kunstenaar dat de gevolgen van de bezuinigingsplannen onder de aandacht brengt. De online petitie op deze site is al door ruim 10.000 mensen getekend.

Ook de aanpak aan de andere kant van de oceaan vind ik leerzaam. In de Verenigde Staten heeft de organisatie
Americans for the Arts (AfortheA) al 50 jaar ervaring met het vergroten en verstevigen van maatschappelijk draagvlak voor de kunsten. AfortheA is in de VS de grootste organisatie voor de bevordering van de kunsten. De organisatie probeert gunstige voorwaarden te scheppen voor kunst- en cultuurdeelname en ondersteunt daartoe lokale gemeenschappen. Al is de Amerikaanse situatie wezenlijk anders dan de onze, de werkwijze van AfortheA vind ik vooral inspirerend omdat het ledenbestand van de organisatie niet alleen bestaat uit cultuurprofessionals maar ook uit een groot aantal 'gewone mensen'. Zo is er een grote groep vrijwilligers die zich inzet voor de kwaliteit en continuïteit van (plaatselijke) kunstinstellingen. De organisatie wordt gefinancierd door bijdragen van de leden (vanaf USD 50,‐), donaties en legaten van zeer substantiële omvang. Ook ontvangt de vereniging geld van grote particuliere fondsen en kan zij een beroep doen op vele vrijwilligers voor de organisatie van haar activiteiten. Er is een gerichte ledenwerving onder het publiek, gefinancierd via het American for the Arts Action Fund. Lidmaatschappen zijn nodig voor een goede financiering van kunst en kunsteducatie. Bestuursleden van deze organisatie zullen op 5 oktober over hun ervaringen vertellen tijdens het congres Cultuur rekent op draagvlak, georganiseerd door de Boekmanstichting.
In Nederland zijn enkele klinkende acties op poten gezet - nu nog de krachten bundelen geïnspireerd door de voorbeelden over zee en over de oceaan!

Doe mee:
• 24 september 2010: nationale protestdag tegen de afbraak van de kunst,
stopculturelekaalslag.nl. Beeldend kunstenaars, musici, acteurs … vrijwel iedereen in de culturele sector is hierbij betrokken
Nederlandse protestactie tegen bezuinigen op kunst en cultuur op Facebook. Met al ruim 15.500 leden.
Het Manifest van Terschelling
Zet kunst en cultuur op de kaart

vrijdag 10 september 2010

Erasmusprijs en Zeemankoopje


BOEM Paukeslag. Als de daverende opening van Paul van Ostaijens gedicht maakte ik van één en één twee: muziekeducatie telt serieus mee, van hoog tot laag. Niet alleen vanwege de grootse campagne Muziek telt! en omdat ruim tien miljoen landgenoten vinden dat muziek thuishoort in het lesprogramma op de basisschool. Maar ook omdat de Zeeman in november goede en goedkope slagwerkinstrumenten gaat verkopen en de Prins van Oranje, beschermheer van de Stichting Praemium Erasmianum, op 7 oktober de prestigieuze Erasmusprijs overhandigt aan José Antonio Abreu.

De belangrijkste Europese cultuurprijs – dit jaar met als thema 'de toekomst van de Europese klassieke muziek' – gaat voor het eerst naar een laureaat vanwege prestaties op cultuureducatief en tegelijk sociaal terrein. José Antonio Abreu (1939) is immers oprichter en directeur van El Sistema, het nationale netwerk van orkesten van kinderen en jonge musici in Venezuela. De Erasmusprijs 2010 (bestaand uit een geldbedrag van 150.000 euro) wordt hem toegekend 'vanwege zijn inspanning om een grote groep jonge mensen te betrekken in het maken van muziek. Hiermee wordt hun inspiratie en een nieuwe sociale omgeving geboden.'

Dat was BOEM. Nu volgt een paukenslag...
Het Prinses Christina Concours, dat zich beijvert voor de promotie van klassieke muziek en jazz onder jongeren, heeft een schitterende deal gesloten met Zeeman textielSupers. Wie kent deze volkszaak niet, die pronkt met slogans als 'Wist u bijvoorbeeld dat onze panty's favoriet zijn bij stewardessen? Dat bijna alle baby's onze rompertjes dragen?' Hopelijk kan Zeeman daar dankzij Bennie Briljant binnenkort aan toevoegen: ‘En dat negen van de tien kindertjes onze sambaballen schudden...’

In november presenteert het Prinses Christina Concours namelijk Bennie Briljant, een project waarin kinderen van 6 tot en met 8 jaar muziek leren maken via internet. In een serie films demonstreert hoofdrolspeler Bennie Briljant hoe kinderen samen muziek kunnen maken op slagwerkinstrumenten. Bij de films horen handtrommels, raspen, tamboerijnen en sambaballen. Ze zijn volgens het Prinses Christina Concours gemaakt van duurzaam materiaal, getest door professionele slagwerkers en kosten slechts 3 tot 6 euro per instrument. Geheel volgens het motto van de sponsor: 'Goed en duurzaam hoeft niet duur te zijn’.

Bekijk de trailer van de documentaire El Sistema, Music to Change Life.
Nog meer zin in (inter)nationale bevordering van muziekparticipatie? Kijktip: De Tiende van Tijl. Doetip: componeertool voor kids

Muziek telt ook in Bulletin Cultuur & School #63

vrijdag 3 september 2010

Werk aan de Europese winkel?

In de vakantie twee weken in Calabrië doorgebracht. Daarna twee in Frankrijk. Heb veel kunst proberen te zien, maar zag - naast een enkel beeld - vooral fraaie kerken, burchten en rustieke stadsgezichten. Is alle kunst en cultuur in Europa verdicht in de grote steden? En, is er op Europees niveau sprake van beleid?




Hoewel de Europese Commissie (EC) al vanaf 1992 financiële bijdragen levert om culturele activiteiten in Europa te bevorderen werd pas in 2007 een
Europese Agenda voor Cultuur vastgesteld. Toch zijn en blijven de EU-lidstaten eerstverantwoordelijk voor hun cultuurbeleid. De EC ondersteunt beleidsthema's van lidstaten, vult deze aan maar vervangt die niet. Ik zou graag zien dat de Europese Commissie meer verantwoordelijkheid neemt. Bijvoorbeeld bij de Europese themajaren. Zo was voor het Europees Jaar van Creativiteit en Innovatie (2009) geen geld begroot. Dat moesten de lidstaten gek genoeg allemaal zelf inbrengen.

In 2008 kreeg de samenwerking tussen de EU-lidstaten een nieuwe vorm in de Open Method of Coordination (OMC). Verschillende OMC-werkgroepen werden ingericht, waaronder de
Working Group on developing synergies with education, especially arts education, die onlangs zijn aanbevelingen uitbracht. Een aantal ervan gaat over een structurele versterking van de relatie tussen scholen en culturele instellingen, een onderwerp dat ook in Nederland hoog op de agenda staat. Dat de OMC daarbij pleit voor een verdergaande professionalisering van docenten en medewerkers van culturele instellingen vind ik vanzelfsprekend. Inhoudelijk en praktisch samenwerken vraagt immers van beide kanten om een eigen deskundigheid op het terrein van kunst- en cultuureducatie.
Een andere aanbeveling die mij aansprak is de versterking van de informatie- en kennisuitwisseling over theorie en praktijk van kunst- en cultuureducatie over en tussen de lidstaten. Een aanzet hiervoor is de
Community of Knowledge on Arts and Cultural Education in Europe (ComAce), waarin op dit moment Vlaanderen, Frankrijk, Oostenrijk, Duitsland en Nederland zijn vertegenwoordigd. Cultuurnetwerk Nederland coördineert ComAce.

Als de Europese Commissie de OMC-aanbevelingen overneemt en samen met de EU-lidstaten uitvoert, weet ik zeker dat kinderen en jongeren veel meer kansen krijgen om aan kunst en cultuur deel te nemen. Ook in de dorpen en steden die ik tijdens mijn vakantie bezocht.


Eindrapport OMC Working Group on developing synergies with education, especially arts education