Is Oss de weg kwijt?

Zondagmiddag in Oss bij het politieke café Zout. Als oud-directeur uitgenodigd voor een debat over Museum Jan Cunen. Nu, na twintig jaar, terug om over het belang van het museum te discussiëren. Er is onrust in Oss over het museum. De klimaatbeheersing is niet optimaal. Verbetering kost extra geld. Het huidige pand barst uit zijn voegen en er bestaan kennelijk plannen voor een groter museum. In de gemeenteraad gaan stemmen op om het museum te privatiseren. En waar draait het uiteindelijk allemaal om? Om geld. Het belangrijkste onderwerp is gewoon geld. Oss moet immers net als andere gemeenten bezuinigen.

Over het algemeen blijken, landelijk bezien, de bezuinigingen op kunst en cultuur wat minder zwaar te zijn dan een jaar geleden werd gevreesd. In totaal gaan inkomsten - overheidssubsidies én eigen inkomsten - vanaf volgend jaar 'maar' met 10 procent omlaag. Dat is de helft minder dan vorig jaar werd voorzien. Uit gezamenlijk onderzoek van bureau Berenschot en de Volkskrant blijkt dat dat vooral komt omdat gemeenten aanzienlijk minder op kunst en cultuur korten dan het Rijk.

Oss (vooral bekend van worst, Organon en Marijnissen) is een gemeente van bijna 90.000 inwoners. Het heeft een stadskern met daaromheen kleinere stadjes en dorpen, als Lith en Ravenstein. Volgens de VNG, Vereniging van Nederlandse Gemeenten, hoort bij een stad als Oss gewoon een museum, naast andere culturele accommodaties. En gek genoeg wordt dat tijdens het debat in café Zout niet betwist. Mijn opponent deelt aan het begin ervan zelfs mee dat hij een museum hoogstnoodzakelijk vindt; een goed museum in een goed gebouw, voor zowel kunst als erfgoed. Om vervolgens kort en bondig vast te stellen dat het gebouw van het huidige museum niet aan de eisen voldoet. Het moet volgens hem dan ook een tijdje gesloten worden, want daarmee bespaar je kosten voor personeel en programmering. De collectie kan gedurende die tijd – hij spreekt over 'bijvoorbeeld drie jaar' - in het archief opgeslagen worden. Dat komt hem op enig hoongelach te staan: het archief is vele malen kleiner en beschikt dat dan wel over een goed klimaatbeheersingssysteem?

Ik vind dat de Osse gemeenschap over een geweldige collectie beschikt, die bovendien al vele jaren op uitstekende wijze voor het onderwijs toegankelijk wordt gemaakt. Het is niet voor niks dat bijna alle scholen jaarlijks het museum bezoeken. Die mooie collectie moet voor iedereen zichtbaar zijn, ook in deze economisch wat mindere jaren. Culturele vorming moet overal mogelijk blijven, zodat het gehele onderwijs naar zijn aard en functie gebruik kan blijven maken van culturele voorzieningen en de rijkdom die deze hen kunnen bieden.