Hoofd, hart en handen

Woensdag 25 januari was ik in Ede op onze Culturele onderwijstentoonstelling. Ik hoorde daar een paar keer de opmerking 'Cultuureducatie, dat doe je met hoofd, hart en handen'. Je hoofd voor beschouwing en kennisopbouw, je hart om te zeggen wat je er van vindt en je handen voor zelf doen en techniek. Leren met hoofd, hart en handen was het motto van de achttiende-eeuwse pedagoog Johann Heinrich Pestalozzi. Deze 'Kräfte' ontwikkelen zich volgens hem in stadia en leerkrachten moeten deze ontwikkeling bij kinderen stimuleren. Meetbare doelen laten zien wat leerlingen leren en hoe ze zich ontwikkelen; ook in de kunstvakken.

Opbrengstgericht werken speelt in de huidige actieplannen voor het onderwijs een grote rol. Dit betekent dat de Onderwijsinspectie meer aandacht heeft voor prestaties en systematisch nagaat of die worden geleverd. Dit kan via toetsing of een leerlingvolgsysteem. En daar hoort ook het observeren van leerlingen en het beoordelen van werk bij. Scholen moeten bovendien hun leerstofaanbod beter op elkaar afstemmen om een doorgaande leerlijn tot stand te brengen.

Misschien heeft de overheid momenteel een te grote hang naar cijfers. Niet alles wat er gerealiseerd wordt kan immers weergegeven worden in cijfers of tabellen. Maar we kunnen wel meer en meer onderbouwd laten zien wat de leerling in de kunstvakken leert. En daar hoort de beoordeling van het werk van leerlingen bij. Die wens heeft het Ministerie van OCW ook. Via de Regeling prestatiebox primair onderwijs krijgen scholen vanaf 2012 subsidie 'voor het versterken van de kwaliteit van het onderwijs gericht op het bereiken van de kerndoelen voor het leergebied Kunstzinnige oriëntatie'.

Kijk nu eens met die blik naar de bron van de afbeelding boven deze blog. Dit hoofd-hart-handen-beeld is te vinden op de weblog van de kunstvakdocenten van het Osse Hooghuiscollege. Deze school vindt het beeldend werk van haar leerlingen belangrijk, en dat zie je aan de weblog.
Technische vaardigheden, inzicht, samenwerken, verantwoordelijkheidsgevoel, besef van cultureel erfgoed en creativiteit vormen de basis van het beeldend onderwijs. En hoe laat je als school de buitenwereld zien dat leerlingen dit ook daadwerkelijk ontwikkelen, hoe leg je hun vooruitgang vast? In beargumenteerde beoordelingen of in portfolio's waardoor het werkproces duidelijk wordt?
Deze docentenblog maakt alvast de concrete opbrengsten tastbaar. Moeten we dat niet veel meer doen?

Voor discussie over leeropbrengsten kunstvakken, zie ook de groep Netwerk Cultuureducatie op LinkedIn.