Publiek betrekken doe je zo

Vorige maand presenteerde Koers Kunst de eindconclusies over vernieuwing van de cultuursector. Culturele instellingen moeten immers een antwoord verzinnen op ontwikkelingen als de terugtredende overheid, bezuinigingen, digitalisering en commerciële vrijetijdsaanbieders. En op de vraag hoe je het draagvlak voor cultuur onder het publiek kunt verbreden.

Van april tot juli konden deskundigen en cultuurliefhebbers hun ideeën opperen. Belangrijkste conclusie is dat culturele instellingen van de toekomst - meer dan nu het geval is - cultuurmakers met het publiek moeten zien te verbinden. Koers Kunst schetst drie routes om te komen tot een 21e eeuwse cultuurinstelling.
Cultuurinstellingen moeten bezoekers niet alleen laten consumeren maar hen juist aanzetten tot nadenken, interpreteren en begrijpen, want dat is bepalend voor de kwaliteit van de cultuurervaring, aldus filosoof Thijs Lijster. Zorg dus voor begrijpelijke en aantrekkelijke teksten, aansprekende filmpjes, en recensies op toegangskaartjes, smartphones of groot op de muur.
Cultuurinstellingen moeten een relatie opbouwen met hun publiek. Zij moeten hen niet eenzijdig bestoken, maar hen juist bij hun producten betrekken. Publiek, amateurkunstenaars en partners zouden de kans moeten krijgen om te reageren en mee te doen (co-creatie).
Tenslotte zouden cultuurinstellingen hun aanbod niet moeten wegstoppen in gebouwen, aldus architect Francine Houben, maar meer buitenshuis zichtbaar moeten maken: zoek het publiek op met voorproefjes, materialen en verhalen.

Opmerkelijk is dan dat op website en in eindpublicatie nergens expliciet het woord cultuureducatie genoemd wordt, terwijl de Koers-Kunst-conclusies genoeg aanleiding geven om dat wel te doen.
Zeg nu zelf: hoe kun je publiek nu beter verbinden met cultuur, cultuurmakers en cultuuruitingen, hoe kun je hen beter laten nadenken, interpreteren en begrijpen dan door educatie? En dan niet incidenteel, maar juist structureel. Je kunt er niet vroeg genoeg mee beginnen. Op school zit immers het publiek van de toekomst. Culturele instellingen kunnen een culturele relatie voor het leven opbouwen met kinderen en jongeren. Op die manier raken zij vertrouwd met kunst en cultuur, met kunstenaars en instellingen, en met leeropbrengsten als verwonderen, ervaren, interpreteren en meedoen.

Niet voor niets moeten culturele instellingen in de landelijke basisinfrastructuur hun visie op en uitwerking van cultuureducatie geven in hun aanvraag voor de komende cultuurplanperiode. Voor de meeste mensen geldt uiteindelijk dat als je zelf kunst beoefent, je vaker naar voorstellingen, tentoonstellingen en concerten gaat dan wanneer dat je dat niet doet.

Zie voor discussie over het effectief betrekken van publiek ook het Netwerk Cultuureducatie op LinkedIn.

Staatssecretaris Halbe Zijlstra neemt onze uitnodiging aan!

Op 15 oktober, één dag na zijn benoeming tot staatssecretaris voor cultuur, nodigde ik Halbe Zijlstra uit voor een kennismaking met ons werkveld. En om dat voor te bereiden kwam een groot aantal enthousiaste mensen in Utrecht bij Cultuurnetwerk Nederland bij elkaar .
In zijn beleid gaat het Zijlstra om één ding: de kwaliteit. Iedereen moet volgens hem een kans krijgen, zonder dat iedereen per se hetzelfde niveau hoeft te bereiken. En dat, schreven we hem, geldt ook kinderen en jongeren als het gaat om actieve deelname aan kunst en cultuur. Hoe wij jonge mensen die kansen kunnen bieden en waarom het belangrijk is daar zo vroeg mogelijk mee te beginnen, willen wij aan onze staatssecretaris laten zien.

Gisteren hoorde ik van mijn contactpersoon bij het ministerie van OCW dat de staatssecretaris met plezier ingaat op onze brief van 4 november. Hij heeft wel wat minder tijd dan wij voorstelden, maar in zijn agenda is voor komend jaar maart rekening gehouden met deze afspraak. We spreken ergens tussen Den Haag en Utrecht met hem af en laten hem dan voorbeelden zien en beleven van kunst en cultuur op en rondom de school.

Rekening houdend met onze eerdere ideeën stel ik me zo voor dat we hem op een of meer scholen een beeld geven van activiteiten die daar georganiseerd worden – of al georganiseerd zijn - op het terrein van kunst- en cultuureducatie. Dat betekent dat we gewoon laten zien wat kinderen en jongeren leren, wat de scholen aan kunst en cultuur doen, (leerkrachten, vakdocenten, ICC'ers en cultuurcoördinatoren), waarom ze dat doen, en met wie zij hiervoor samenwerken, zoals kunst- en cultuurinstellingen, kunstenaars, BIK'ers, combinatiefunctionarissen, centra voor de kunsten, provinciaal ondersteunende instellingen, lerarenopleidingen en de lokale overheid. Dit moet natuurlijk verder uitgewerkt worden, en het kan aangevuld en toegelicht worden met bijdragen uit andere delen van het land.

Mocht je al meer ideeën hebben, reageer dan op LinkedIn in de groep netwerk cultuureducatie, dan kunnen we daar alvast rekening mee houden. En: mooie feestdagen, een goede jaarwisseling, en een moedig en creatief nieuw jaar!


Zie voor reacties op en discussie over toezegging werkbezoek staatssecretaris op LinkedIn-Netwerk Cultuureducatie.

Koning Winter

Het is zover! Nederland kent bar winterweer met sneeuw, een ijzige wind, bevroren en gladde straten en 's nachts temperaturen ver onder nul. Het lijkt Finland wel!

In Nederland is de meteorologische winter nog niet begonnen, maar de culturele winter wel en die zet stevig in. En in Finland? In Finland is het hoogzomer voor cultuur. De komende jaren besteedt de overheid daar zelfs meer geld aan cultuur dan voorheen. Het recht op een toegankelijke bibliotheek voor iedereen is in de Grondwet verankerd en niet Eindhoven, maar Helsinki timmert aan de weg als Design Hoofdstad 2012.

Om warm te worden nemen wij Nederlanders een kopje chocolademelk of een Beerenburger, maar wat doen de Finnen? Zij komen in beweging met het Cultural Fitness Project. Dit vrolijke project is een landelijk samenwerkingsproject op het gebied van cultuurparticipatie. Het doel is om het leven van de deelnemers te verbeteren door middel van cultuur. Wist je dat het voldoende is om je culturele conditie op peil te houden met slechts drie maal per week een half uur cultuur? Het project is laagdrempelig en je kunt meedoen onafhankelijk van je niveau. Mocht je al een ervaren cultuurbeoefenaar zijn en meer willen zweten, dan kies je voor een moeilijker niveau. Het project is zeer omvangrijk met meer dan 500 deelnemende instellingen. De culturele Fitness Pas is al aan honderdduizenden mensen aangereikt.

In Nederland lijkt de winter lastig te stoppen. Zou een Cultural-Fitness-viering elk jaar de waardering van de overheden voor cultuurparticipatie verhogen en de culturele zomer doen terugkeren?

Van Bijsterveldt heeft in ieder geval al plannen om het onderwijs meer in te zetten op kernvakken om leerprestaties te verhogen. Dat is goed nieuws, want vakken als beeldende vorming en muziek zijn kernvakken en maken al meer dan honderd jaar deel uit van het basis- en voortgezet onderwijs in Nederland, maar ook in Finland. En ze helpen blijkbaar ook de andere schoolvakken vooruit. Cultureel fit Finland staat in de ranglijsten van de PISA-scores een stuk hoger dan Nederland. Dus vooruit met de kunstvakken en de Cultuurkaart in welk onderwijssysteem dan ook!

Kijk en vergelijk
Culturele Fitness Brochure