Cultuurdeelname: gezond voor iedereen

De regering staat voor de opdracht miljarden te bezuinigen op vrijwel alle beleidsterreinen. Vandaag (10 juni) presenteert staatssecretaris Zijlstra zijn bezuinigingsplannen voor de culturele sector. De vraag is vooral óf en zo ja, hóe de culturele sector deze bezuinigingen zal overleven.
Van het antwoord hangt veel af, want ook nieuw onderzoek toont weer aan dat cultuur voor iedereen van belang is en - meer dan we tot nu toe wisten - bevorderlijk is voor de gezondheid van de mens.
Ik heb op deze plek al vaker geschreven over het belang van cultuureducatie en van de deelname aan kunst en cultuur voor de kwaliteit van leven. We weten bijvoorbeeld dat community arts vitaminen kunnen zijn voor een wijk en dat een gezond cultureel klimaat bevorderlijk is voor de economie van een stad. Ook de ouderenzorg en verzorgingshuizen zetten kunst en cultuur steeds bewuster in om mensen actief en gezond te houden. Culturele activiteiten blijken steeds meer een factor van belang voor onze gezondheid. Het rapport Arts in Healthcare van de Society for the Arts in Healthcare in de USA (2009) noemt ongeveer tachtig onderzoeken, uitgesplitst naar muziek, beeldende kunst, vormgeving, dans, theater en literatuur. De resultaten wijzen allemaal in dezelfde richting: kunst heeft onmiskenbaar een positieve invloed op de genezing en de gezondheid van patiënten. Het herstel verloopt voorspoediger, zowel fysiek, mentaal als emotioneel.

Dat het effect van cultuurdeelname op gezondheid ook meetbaar is, blijkt ook uit een onderzoek onder 50.797 Noren, onlangs gepubliceerd in de peer-reviewed Journal of Epidemiology and Community Health, het officiële blad van de Society for Social Medicine, De resultaten zijn opvallend. Vrouwen blijken tevredener te zijn met hun leven als ze naar sportevenementen en de kerk gaan. Met name sport geeft vrouwen een gezond gevoel. Mannen voelen zich gezonder als ze buiten bezig zijn, fysiek in actie komen en vrijwilligerswerk doen. En … mannen voelen zich ook gezonder als ze aan cultuur doen. Het maakt daarbij niet uit of het om een theatervoorstelling, expositie of concert gaat. 'Mannen blijken op het gebied van gezondheid meer baat te hebben bij verschillende culturele activiteiten dan vrouwen', concludeert Koenraad Cuypers, een van de onderzoekers.

Bij alle te maken beleidskeuzes - nu en in de toekomst - is er nu dus nóg een argument voor het behoud van een gezonde culturele sector: cultuureducatie en cultuurdeelname bevorderen overduidelijk ieders gezondheid.

Zie ook de discussie over het gezondheidsaspect van cultuurdeelname op het Netwerk Cultuureducatie op LinkedIn.

I feel good!

Als ik onderzoeken lees die mijn eigen, soms nog onbewuste ideeën of opvattingen bevestigen of ontkennen, ben ik gelijk geboeid. Vooral onderzoekmethodes die gebruikt worden om antwoorden te vinden op de meest simpele en ogenschijnlijk nutteloze vragen, kunnen mij lang bezighouden. Interessant hoe dit soort onderzoek een verklaring geeft voor iets dat we eigenlijk allemaal al wisten, of het tegenovergestelde aantoont van iets dat we met z’n allen jarenlang voor waar hebben gehouden. Afgelopen week las ik weer een paar onderzoeken over een interessant onderwerp: jezelf goed voelen. Niets lijkt tegenwoordig belangrijker dan dat.

Geld (hebben) maakt gelukkig, blijkt uit allerlei onderzoek. Geld weggeven ook (Dat geeft weer hoop in deze tijden van financiële zorgen om kunst en cultuur!). Ook chocola maakt gelukkig, en gezond, maar dat wisten we allang. Hetzelfde blijkt te gelden voor muziek. Onderzoek laat zien dat luisteren naar je favoriete muziek zorgt voor aanmaak van extra dopamine, een drug die invloed heeft op je gevoel van blijdschap, genot en welbevinden. Hoera! We wisten zelf al dat muziek ons blij maakte, nu weten we ook hoe dat komt. Ongestoord genieten dus. En sport? Maakt sporten ook gelukkig en gezond? Helaas blijkt uit recent onderzoek dat dat niet altijd het geval is. Of je je door te sporten beter gaat voelen is voor een belangrijk deel afhankelijk van je genen. Wat dat betreft is het niet eerlijk verdeeld in deze wereld. Want of je nou veel sport of niet, je voelt je er pas goed door als je daar aanleg voor hebt. Het goede nieuws is dat genieten van je lievelingsmuziek voor iedereen is weggelegd en niet afhankelijk is van je DNA.

Het is duidelijk. Sporten op muziek, terwijl je chocola eet en geld uitdeelt is helemaal het einde. Daarom kregen alle collega's van Cultuurnetwerk Nederland een iPod cadeau ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan van ons expertisecentrum. Zo'n kleintje, dat je aan je shirt kunt klemmen als je er mee gaat sporten. Kijken of het werkt.