Peer education, een goed idee?!

Blikopeners Stedelijk Museum Amsterdam

Peer education is hot. Steeds meer culturele organisaties, musea en ook kunstverenigingen zetten jongeren in om andere jongeren te bereiken. Het uitgangspunt daarbij is dat jongeren eerder iets aannemen van leeftijdgenoten, hun 'peers', dan van - oudere - educatief medewerkers. Soms blijft peer education beperkt tot het realiseren van marketingdoelen: jongeren stellen hun leeftijdgenoten op de hoogte van evenementen en tentoonstellingen. Maar er zijn ook instellingen die jongeren betrekken bij het ontwikkelen en uitvoeren van hun educatieve aanbod.

Een schoolvoorbeeld van peer education is het vaak geroemde project Blikopeners in het Stedelijk Museum. Daar werken jongeren (betaald) als rondleiders en helpen ze bij evenementen en het ontwikkelen en uitvoeren van workshops. Dit heeft voor het museum grote voordelen, aldus Marlous van Gastel van de educatieafdeling van het Stedelijk: 'Jongeren hebben veel te vertellen, maar ook heel veel vragen. Die vragen geven ons frisse inzichten en goede ideeën om een breder publiek te bereiken. En dat is belangrijk, want meer dan ooit moeten musea zich bewust zijn van hun plek in de maatschappij. Wij moeten niet alleen een huis van kunst zijn, maar ook een huis vol ideeën'.

Als je dit leest denk je meteen: waarom heeft niet elke culturele instelling jongeren in dienst? Blijkbaar is er ook een drempel. Deze kan van praktische aard zijn: het vergt tijd om peer educators op te leiden en te begeleiden. Niet iedereen wil en kan deze investering doen. Maar ik vermoed dat er ook nog andere drempels zijn. Laten wij, volwassenen, ons ook niet sneller overtuigen door leeftijdgenoten, onze eigen peers? Oftewel, nemen culturele instellingen de zapgeneratie wel serieus? Ik vermoed dat hier een mentale barrière zit.

Ik ben er een groot voorstander van jongeren bij cultuur en educatie te betrekken. De Maatschappelijke stage die vanaf volgend schooljaar verplicht is, is een prachtige kans voor de culturele en erfgoedsector om jonge mensen in te zetten bij hun educatieve activiteiten en op die manier andere jongeren te bereiken. Volgens mij is het de investering meer dan waard.

Op 26 mei organiseert Diversion, bureau voor maatschappelijke innovatie, een conferentie over peer education. Daar worden voorbeelden gegeven van de samenwerking met jongeren en wordt het boek 'Peer education 2.0, voor de klas op sneakers' gepresenteerd.

Zie voor reacties ook het Netwerk Cultuureducatie op LinkedIn.

Meer kunst en cultuur in de school? Doe het zelf!

Filmfragment uit 'School of Rock'. Straks ook lokale rockhelden voor de klas?

De Onderwijsraad wil vooraanstaande, stimulerende personen uit verschillende sectoren, zoals industrie, dienstverlening, media, bestuur, sport, recht, zorg én kunst meer betrekken bij het onderwijs in de stad waar zij werkzaam zijn. De raad spreekt deze plaatselijke voorhoedes aan op hun verantwoordelijkheid iets terug te doen voor het onderwijs. Iedereen heeft uiteindelijk op een bepaald moment in zijn leven te maken (gehad) met onderwijs. Iedereen is dus verantwoordelijk, de scholen zelf én de maatschappij. De raad introduceert hiervoor het begrip 'Maatschappelijk Programma'.

We kennen hiervan natuurlijk al voorbeelden zoals de IMC-weekendschool of dagjelesgeven.nl en ook de school van mijn veertienjarige zoon – De Nieuwste School in Tilburg - werkt met externe experts uit het bedrijfsleven en met ouders die leerlingen bij hun thematische onderzoekjes willen adviseren. Ik werk er zelf ook aan mee als bestuurslid van de stichting Vrienden van De Nieuwste School.
Mensen van 'buiten', kunstenaars en kunstkenners in de klas, ik weet dat dit voor spannende ervaringen kan zorgen.

Het plan van de Onderwijsraad is goed. Maak meer mensen verantwoordelijk voor de inhoud van het onderwijs en gebruik de kennis en ervaring die er al is. Probeer ook de kwaliteit van de actieve kunstbeoefening in het onderwijs ermee te versterken. En de relaties tussen school en de lokale organisaties voor kunst en cultuur. Het werkt volgens mij nog beter als leerlingen ook hun maatschappelijke stage in de plaatselijke kunst- en cultuursector doen. Zo'n stage, vanaf 2011 verplicht voor alle scholieren in het voortgezet onderwijs, zou dan gekoppeld moeten worden aan de organisatie van het Maatschappelijk Programma. Er ontstaan door deze stages immers al netwerken en die moet je gebruiken én uitbreiden.

Wat vindt u ervan? Hoe wordt zo'n maatschappelijk programma volgens u het best vormgegeven en wie neemt hierin het voortouw?

Beroepskunstenaars in de klas

Maatschappelijke stage in de kunst- en cultuurwereld